słownik pojęć

Aneks
Dokument sporządzony w formie pisemnej, wprowadzający zmiany w umowie kredytu.

Bank
Przedsiębiorstwo usługowe. Do zakresu jego działania należy udzielanie kredytów i zdobywanie środków potrzebnych do sfinansowania kredytów. Bank świadczy usługi pośrednictwa i doradztwa w obrocie pieniężnym i na rynkach kapitałowych, oferuje też inne usługi związane z pomocą w działalności gospodarczej (funkcja nabierająca coraz większego znaczenia). W Polsce mogą mieć formę banków państwowych, spółek akcyjnych lub banków spółdzielczych.

Bank hipoteczny
Instytucja kredytowa udzielająca pożyczek i kredytów hipotecznych za pomocą emisji listów zastawnych. Pożyczki udzielane przez banki zabezpieczane są hipoteką na nieruchomościach. Środki na finansowanie swojej działalności bank pozyskuje głównie z emisji hipotecznych listów zastawnych, ale także z przyjmowania lokat terminowych, emisji obligacji i zaciągania kredytów.

Bankomat
Samoobsługowe urządzenie umożliwiające dokonywanie różnych czynności i dostęp do różnych usług (w szczególności podejmowanie gotówki, sprawdzenie stanu rachunku) za pomocą kart bankowych.

Blokada środków na rachunku bankowym
Rodzaj zabezpieczenia wierzytelności banku, najczęściej z tytułu udzielonego kredytu. Dłużnik upoważnia bank do zablokowania na jego rachunku bankowym podanej kwoty oraz pobrania po upływie określonego terminu środków niezbędnych do pokrycia powstałej wierzytelności.

Broker
Osoba zajmująca się pośrednictwem przy zawieraniu umów (np. w obrocie papierami wartościowymi) na zlecenie oraz nazwisko osoby, z którą nie pozostaje w stałych stosunkach. Cesja z polisy ubezpieczenia Przekazanie praw z polisy ubezpieczenia na inny podmiot gospodarczy (np. bank).

Czek
Pisemne, bezwarunkowe polecenie wydane bankowi, aby wypłacił okazicielowi lub wskazanej na czeku osobie określoną sumę pieniężną, będącą na rachunku wystawcy czeku.

Debet
Przekroczenie stanu środków pieniężnych na rachunku bankowym.

Deweloper
Przedsiębiorstwo zajmujące się kompleksową realizacją inwestycji mieszkaniowej.

EURIBOR
Euro Interbank Offered Rate - Średnia stopa procentowa, po jakiej największe banki w strefie EURO są skłonne innym bankom udzielić pożyczki w euro na ustalony okres.

EURODOLAR
Nazwa dolarów będących w posiadaniu europejskich banków/ przedsiębiorstw.

EUROLIBOR
Średnia stopa oprocentowania kredytów oferowana na międzybankowym europejskim rynku pieniężnym.

Gwarancja bankowa
Jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez uprawniony podmiot (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji - bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.

Hipoteka
Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym ustanawianym poprzez wpis do księgi wieczystej. W bankach hipotecznych hipoteka jest podstawową formą zabezpieczenia kredytu, jednakże jej przedmiotem musi być prawo własności lub prawo użytkowania wieczystego. Wierzytelności banku hipotecznego muszą być wpisane na pierwszym miejscu w księdze wieczystej nieruchomości będącej zabezpieczeniem kredytu.

Holding finansowy
Grupa co najmniej dwóch podmiotów, w której podmiotem dominującym jest instytucja finansowa, a w skład grupy wchodzą wyłącznie lub w większości banki lub instytucje finansowe i przynajmniej jednym podmiotem zależnym jest bank.

Indeks Dow Jones
Średni kurs ustalony na podstawie kursu giełdowego kilku określonych funduszy notowanych na giełdzie papierów wartościowych w Nowym Jorku.

International Bank Account Number (IBAN)
Międzynarodowy numer rachunku bankowego stosowany dla jednoznacznej identyfikacji rachunku klienta w ramach całego świata. Kapitalizacja odsetek Sposób naliczania odsetek od zgromadzonych środków pieniężnych do salda rachunku za dany okres.

Karencja
Okres czasu, w którym Kredytobiorca nie jest zobowiązany do spłaty kapitału kredytu, a jedynie do spłaty rat odsetkowych.

Karta bankomatowa
Karta bankomatowa służy tylko i wyłącznie do użytku w bankomacie (wypłata gotówki, sprawdzenie salda, zasilenie telefonu, funkcja depozytowa), nie można nią płacić w sklepie, ani wykonywać innych operacji. Takie karty są coraz mniej popularne na rynku ze względu na ich ograniczoną funkcjonalność, należą jednak do bezpiecznych właśnie ze względu na brak możliwości zapłaty tą kartą.

Karta kredytowa
Karta, która umożliwia posiadaczowi korzystanie ze środków, których aktualnie nie ma na rachunku, do wysokości limitu kredytowego określonego przez bank. Bank określa termin spłaty części lub całości płatności dokonywanych kartą debetową. Jako termin spłaty zadłużenia przyjmuje się zazwyczaj 25-30 dni od daty otrzymania wyciągu zawierającego informacje o transakcjach przeprowadzonych w poprzednim okresie. Często wyposażona jest w "grace period" czyli okres, w którym odsetki nie są naliczane. Po tym czasie zaciągnięty kredyt jest oprocentowany, a posiadacz jest zobowiązany tylko do spłaty minimalnej, określonej przez bank kwoty.

Konsolidacja
Połączenie kilku zobowiązań pożyczkowych w jedno nowe.

Kredyt
Przekazanie kapitału (przeważnie pieniężnego) przez wierzyciela (kredytodawcę) dłużnikowi (kredytobiorcy) na ustalonych warunkach. Dla dłużnika otrzymanie kredytu oznacza powstanie zobowiązania. Jako wynagrodzenie za kredyt, dłużnik musi zwykle płacić procent.

Kredyt denominowany (indeksowany)
Kredyt udzielony w walucie polskiej przeliczonej na wybraną walutę obcą wg aktualnego kursu. Kredyt taki jest oprocentowany wg stóp procentowych odpowiednich dla wybranej waluty.

Kredyt hipoteczny
Kredyt, którego zabezpieczenie stanowi hipoteka.

Księga wieczysta
Dokument prawny prowadzony przez sądy rejonowe, określający stan prawny danej nieruchomości. Księgi wieczyste prowadzone są dla każdej nieruchomości oddzielnie, są jawne i dostępne dla zainteresowanych. Zawierają informacje o właścicielu nieruchomości, lokalizacji, ograniczeniach w jej użytkowaniu (np. służebnościach,) obciążeniach, w tym wpisanych hipotekach. Księga wieczysta zakładana jest dla nieruchomości na wniosek właściciela.

Leasing
Forma dzierżawy maszyn, środków transportu, urządzeń, polegająca na przekazaniu ich na określony czas klientowi, który płaci za ich użytkowanie najczęściej z wpływów uzyskiwanych dzięki eksploatacji tych urządzeń. Po spłaceniu ostatniej raty prawa własności przechodzą na klienta. Leasing może przybierać dwie formy: leasingu operacyjnego (dotyczącego krótkoterminowego użytkowania składnika majątku) i leasingu finansowego (dotyczącego długoterminowego użytkowania składnika majątku).

LIBOR
London Interbank Offered Rate - Średnia stopa procentowa, po jakiej największe banki w Londynie są skłonne innym bankom udzielić pożyczki w dolarach amerykańskich na ustalony okres.

Linia kredytowa
Maksymalna wysokość środków stawianych przez bank do dyspozycji klienta, który zobowiązuje się do ich spłaty po upływie określonego terminu (może być odnawialna lub nieodnawialna).

Odsetki karne
Odsetki przysługujące wierzycielowi za nieterminowe regulowanie przez dłużnika zobowiązań wynikających z umowy.

Ograniczone prawo rzeczowe
Ograniczonymi prawami rzeczowymi są użytkowanie, służebność, zastaw, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej oraz hipoteka.

Oprocentowanie
Cena jaką Kredytobiorca płaci Bankowi za pożyczone środki.

Oprocentowanie stałe
Oprocentowanie niezmienne w okresie wskazanym w umowie kredytu, bez względu na sytuację rynkową. Oprocentowanie stałe może być ustalane na okres 2, 3, 4 lub 5 lat i po jego upływie renegocjowane.

Oprocentowanie zmienne
Oprocentowanie uzależnione od sytuacji rynkowej, zmienne co 1 miesiąc, 3 miesiące, lub 6 miesięcy, ustalane w oparciu o obowiązujące na rynku stopy procentowe - WIBOR, LIBOR, EURIBOR.

Polecenie przelewu
Polega na wydaniu dyspozycji przelania określonej kwoty z rachunku klienta na wskazany rachunek.

Pożyczka
Umowa, na mocy której pożyczkodawca stawia określoną kwotę lub rzecz do dyspozycji pożyczkobiorcy, a ten zobowiązuje się do jej zwrotu po upływie określonego terminu. W odróżnieniu od kredytu pożyczka udzielana jest bez wskazania konkretnego celu.

Prawo bankowe
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140, poz. 939 ze zm.).

Prolongata
Wydłużenie okresu kredytowania poza termin określony w umowie i określenie nowej liczby i wysokości rat lub zmiana terminu płatności rat kapitałowych kredytu oraz określenie nowej ich liczby i wysokości.

Promesa kredytowa
Przyrzeczenie udzielenia kredytu przez bank po spełnieniu przez kredytobiorcę określonych warunków.

Przelew
Usługa przekazania środków na podstawie dyspozycji klienta na wskazany rachunek.

Przewalutowanie
Zmiana waluty kredytu na inną w trakcie jego spłaty, najczęściej obarczona dodatkową prowizją bankową.

Rachunek Oszczędnościowo-Rozliczeniowy (ROR)
Rodzaj rachunku oszczędnościowego, nazywany także kontem osobistym. Banki prowadzą te rachunki dla osób fizycznych, które zobowiązują się do przekazywania na ten rachunek swoich stałych przychodów pochodzących z wynagrodzeń, rent i emerytur itp. (nie we wszystkich bankach jest to wymagane).

Rata annuitetowa
Równe raty obejmujące spłatę kapitału i odsetek. W miarę spłaty kredytu udział raty kapitałowej rośnie, a raty odsetkowej maleje, przez co rata w całym okresie kredytowania jest dla kredytobiorcy stała.

Rata kredytowa
Część należności pieniężnej płatna w ustalonym terminie, najczęściej comiesięcznym.

Rata malejąca
Rata, której część - rata kapitałowa - jest stała, a druga część - rata odsetkowa - zmniejsza się z każdą następną ratą. Początkowo więc rata kapitałowo-odsetkowa jest największa i z każdą następną ratą maleje obciążenie dla kredytobiorcy.

Refinansowanie
Udzielenie kredytu hipotecznego z przeznaczeniem na zwrot poniesionych wcześniej kosztów na realizację inwestycji lub spłatę innego kredytu bankowego.

Rozdzielność majątkowa
Wyłączenie wspólnoty majątkowej pomiędzy małżonkami, której potwierdzeniem jest akt notarialny lub orzeczenie sądu.

Rynkowa stopa referencyjna
Stopa procentowa oferowana na rynku międzybankowym przez grupę największych banków i stosowana przy wyznaczaniu oprocentowania kredytów o stawce zmiennej.
Jest to stopa:
WIBOR 1M, 3M lub 6M dla kredytów w złotych,
EURIBOR 1M. 3M lub 6M dla kredytów w euro,
LIBOR 1M, 3M, lub 6M dla kredytów w dolarach amerykańskich.

Ryzyko kursowe
Ryzyko występujące przy kredytach denominowanych, ponoszone przez Kredytobiorcę w związku z możliwością wystąpienia zmiany kursu waluty, w której został zaciągnięty kredyt. Scoring Metoda oceny zdolności kredytowej. W dużym uproszczeniu polega na przyznawaniu wnioskodawcy "punktów" na podstawie jego danych prywatnych i majątkowych

Stopa bazowa
Stopa procentowa, służąca jako podstawa wyznaczania stopy procentowej zmiennej lub stałej, obowiązującej na ustalony okres. Stopą bazową dla kredytu o zmiennym oprocentowaniu jest Rynkowa Stopa Referencyjna, a stopą bazową dla oprocentowania stałego Bankowa Stopa Referencyjna uzależniona od szeregu czynników związanych z sytuacją rynku kapitałowego, a w szczególności od rentowności obligacji Skarbu Państwa i odsetkowych instrumentów pochodnych.

Tabela opłat i prowizji
Stanowiący integralną część umowy wykaz prowizji i opłat za korzystanie z produktów i usług banku.

Transza
Wypłata części kredytu. W przypadku kredytów budowlano-hipotecznych wypłaty kolejnych transz kredytu uzależnione są od postępu prac na budowie.

Ubezpieczenie kredytu
Bank hipoteczny stosuje ubezpieczenie kredytu jako zabezpieczenie przejściowe do czasu uprawomocnienia się wpisu hipoteki na nieruchomości stanowiącej podstawowe zabezpieczenie spłaty kredytu.

Umowa kredytowa
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy określoną kwotę środków pieniężnych na wyznaczony okres, natomiast kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt na określony w umowie cel oraz spłacić go w oznaczonym w umowie terminie wraz z należnymi odsetkami oraz prowizją banku. Umowa kredytowa musi być zawarta na piśmie.

Wartość bankowo-hipoteczna nieruchomości
Jest to wartość nieruchomości określona przez bank, zgodnie z przepisami ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Z reguły wartość bankowo-hipoteczna nie przekracza wartości rynkowej.

Weksel własny in blanco
Prawna forma zabezpieczenia spłaty kredytu. Jest to papier wartościowy zawierający bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej przez wystawcę weksla. Najczęściej razem z wekslem własnym in blanco wystawca składa deklarację wekslową - rodzaj porozumienia z bankiem dotyczącego sposobu wypełnienia weksla.

WIBID
Warsaw Interbank Bid Rate - roczna stopa procentowa, jaką banki zapłacą za środki przyjęte w depozyt od innych banków.

WIBOR
Warsaw Interbank Offered Rate - średnia stopa procentowa, po jakiej największe banki w Polsce są skłonne innym bankom udzielić pożyczki w złotych na ustalony okres.

Wkład własny
Udział Kredytobiorcy w całkowitym koszcie finansowanej inwestycji.

Wniosek kredytowy
Wniosek o udzielenie kredytu, złożony przez Kredytobiorcę na formularzu bankowym.

Zdolność kredytowa
Jest to ustalana przez bank zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z należnymi odsetkami w terminie określonym w umowie kredytowej. Zdolność kredytowa klienta obliczana jest na bazie dochodów oraz zobowiązań i wydatków Kredytobiorcy.